પિતૃ સૂક્તમ્

Pitru Suktam in Gujarati

પિતૃ સૂક્તમ્ એક વૈદિક સ્તોત્ર છે જે પિતૃઓ (પૂર્વજોના આત્માઓ) માટે સમર્પિત છે. તે ઋગ્વેદ, યજુર્વેદ અને અથર્વવેદમાં વિધિપૂર્વક ઉલ્લેખિત છે. હિંદુ ધર્મમાં પિતૃઓનું શ્રાદ્ધ અને તર્પણ વિધિ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે, અને પિતૃ સૂક્તમ્નું પઠન તેમની શાંતિ અને આશીર્વાદ મેળવવા માટે કરવામાં આવે છે. પિતૃ સૂક્તમ્ પિતૃદેવતાઓની સ્તુતિ કરવા માટે છે. હિંદુ માન્યતા મુજબ, જે વિધિવત્ પિતૃ તર્પણ અને શ્રાદ્ધ વિધિ કરે છે, તેને પિતૃઓની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે અને વંશમાં સુખ-સમૃદ્ધિ આવે છે.

પિતૃ સૂક્તમ્ ના લાભ

• પિતૃઓ માટે શ્રાદ્ધ વિધિમાં મહત્વપૂર્ણ.
• કુળમાં શાંતિ અને સુખ માટે લાભદાયી.
• કૂળદોષ અને પિતૃદોષના શમન માટે ઉપયોગી.
• જીવનમાં શારિરિક, માનસિક અને આર્થિક સમૃદ્ધિ માટે મહત્વપૂર્ણ.

ક્યારે અને કેવી રીતે પઠન કરવું

• શ્રાદ્ધ પક્ષ દરમિયાન દૈનિક પઠન શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
• શુક્લપક્ષની અષ્ટમી, અમાસ અને પિતૃ પક્ષની તિથિઓમાં વિશેષ પ્રભાવશાળી.
• શ્રદ્ધા અને ભક્તિપૂર્વક પિતૃઓનું સ્મરણ કરીને કરવું.

પિતૃ સૂક્તમ્

(ઋ.1.10.15.1)

ઉદી॑રતા॒મવ॑ર॒ ઉત્પરા॑સ॒ ઉન્મ॑ધ્ય॒માઃ પિ॒તરઃ॑ સો॒મ્યાસઃ॑ ।
અસું॒-યઁ ઈ॒યુર॑વૃ॒કા ઋ॑ત॒જ્ઞાસ્તે નો॑ઽવંતુ પિ॒તરો॒ હવે॑ષુ ॥ 01

ઇ॒દં પિ॒તૃભ્યો॒ નમો॑ અસ્ત્વ॒દ્ય યે પૂર્વા॑સો॒ ય ઉપ॑રાસ ઈ॒યુઃ ।
યે પાર્થિ॑વે॒ રજ॒સ્યા નિષ॑ત્તા॒ યે વા॑ નૂ॒નં સુ॑વૃ॒જના॑સુ વિ॒ક્ષુ ॥ 02

આહં પિ॒તૄન્સુ॑વિ॒દત્રાં॑ અવિત્સિ॒ નપા॑તં ચ વિ॒ક્રમ॑ણં ચ॒ વિષ્ણોઃ॑ ।
બ॒ર્​હિ॒ષદો॒ યે સ્વ॒ધયા॑ સુ॒તસ્ય॒ ભજં॑ત પિ॒ત્વસ્ત ઇ॒હાગ॑મિષ્ઠાઃ ॥ 03

બર્​હિ॑ષદઃ પિતર ઊ॒ત્ય(1॒॑ )ર્વાગિ॒મા વો॑ હ॒વ્યા ચ॑કૃમા જુ॒ષધ્વ॑મ્ ।
ત આ ગ॒તાવ॑સા॒ શંત॑મે॒નાથા॑ નઃ॒ શં-યોઁર॑ર॒પો દ॑ધાત ॥ 04

ઉપ॑હૂતાઃ પિ॒તરઃ॑ સો॒મ્યાસો॑ બર્​હિ॒ષ્યે॑ષુ નિ॒ધિષુ॑ પ્રિ॒યેષુ॑ ।
ત આ ગ॑મંતુ॒ ત ઇ॒હ શ્રુ॑વં॒ત્વધિ॑ બ્રુવંતુ॒ તે॑ઽવંત્વ॒સ્માન્ ॥ 05

આચ્યા॒ જાનુ॑ દક્ષિણ॒તો નિ॒ષદ્યે॒મં-યઁ॒જ્ઞમ॒ભિ ગૃ॑ણીત॒ વિશ્વે॑ ।
મા હિં॑સિષ્ટ પિતરઃ॒ કેન॑ ચિન્નો॒ યદ્વ॒ આગઃ॑ પુરુ॒ષતા॒ કરા॑મ ॥ 06

આસી॑નાસો અરુ॒ણીના॑મુ॒પસ્થે॑ ર॒યિં ધ॑ત્ત દા॒શુષે॒ મર્ત્યા॑ય ।
પુ॒ત્રેભ્યઃ॑ પિતર॒સ્તસ્ય॒ વસ્વઃ॒ પ્ર ય॑ચ્છત॒ ત ઇ॒હોર્જં॑ દધાત ॥ 07

યે નઃ॒ પૂર્વે॑ પિ॒તરઃ॑ સો॒મ્યાસો॑ઽનૂહિ॒રે સો॑મપી॒થં-વઁસિ॑ષ્ઠાઃ ।
તેભિ॑ર્ય॒મઃ સં॑રરા॒ણો હ॒વીં‍ષ્યુ॒શન્નુ॒શદ્ભિઃ॑ પ્રતિકા॒મમ॑ત્તુ ॥ 08

યે તા॑તૃ॒ષુર્દે॑વ॒ત્રા જેહ॑માના હોત્રા॒વિદઃ॒ સ્તોમ॑તષ્ટાસો અ॒ર્કૈઃ ।
આગ્ને॑ યાહિ સુવિ॒દત્રે॑ભિર॒ર્વાઙ્‍ સ॒ત્યૈઃ ક॒વ્યૈઃ પિ॒તૃભિ॑ર્ઘર્મ॒સદ્ભિઃ॑ ॥ 09

યે સ॒ત્યાસો॑ હવિ॒રદો॑ હવિ॒ષ્પા ઇંદ્રે॑ણ દે॒વૈઃ સ॒રથં॒ દધા॑નાઃ ।
આગ્ને॑ યાહિ સ॒હસ્રં॑ દેવવં॒દૈઃ પરૈઃ॒ પૂર્વૈઃ॑ પિ॒તૃભિ॑ર્ઘર્મ॒સદ્ભિઃ॑ ॥ 10

અગ્નિ॑ષ્વાત્તાઃ પિતર॒ એહ ગ॑ચ્છત॒ સદઃ॑સદઃ સદત સુપ્રણીતયઃ ।
અ॒ત્તા હ॒વીંષિ॒ પ્રય॑તાનિ બ॒ર્​હિષ્યથા॑ ર॒યિં સર્વ॑વીરં દધાતન ॥ 11

ત્વમ॑ગ્ન ઈળિ॒તો જા॑તવે॒દોઽવા॑ડ્ઢ॒વ્યાનિ॑ સુર॒ભીણિ॑ કૃ॒ત્વી ।
પ્રાદાઃ॑ પિ॒તૃભ્યઃ॑ સ્વ॒ધયા॒ તે અ॑ક્ષન્ન॒દ્ધિ ત્વં દે॑વ॒ પ્રય॑તા હ॒વીંષિ॑ ॥ 12

યે ચે॒હ પિ॒તરો॒ યે ચ॒ નેહ યાં‍શ્ચ॑ વિ॒દ્મ યાઁ ઉ॑ ચ॒ ન પ્ર॑વિ॒દ્મ ।
ત્વં-વેઁ॑ત્થ॒ યતિ॒ તે જા॑તવેદઃ સ્વ॒ધાભિ॑ર્ય॒જ્ઞં સુકૃ॑તં જુષસ્વ ॥ 13

યે અ॑ગ્નિદ॒ગ્ધા યે અન॑ગ્નિદગ્ધા॒ મધ્યે॑ દિ॒વઃ સ્વ॒ધયા॑ મા॒દયં॑તે ।
તેભિઃ॑ સ્વ॒રાળસુ॑નીતિમે॒તાં-યઁ॑થાવ॒શં ત॒ન્વં॑ કલ્પયસ્વ ॥ 14

ઓં શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॑ ।

પિતૃ સૂક્તમ્ પિતૃઓ માટે શ્રદ્ધાંજલિ અને આશીર્વાદ મેળવવા માટે એક પાવન મંત્ર છે. આ સૂક્તમ્ પઠનથી પિતૃઓની કૃપા પ્રાપ્ત કરી શકાય છે અને જીવનમાં શાંતિ, સમૃદ્ધિ અને ધાર્મિક લાભ પ્રાપ્ત થાય છે.